Polski Związek Motorowy

Przewodnik po ustawie o kierujących pojazdami

               Rozpoczął się wieloletni okres wchodzenia w życie nowopowstałej ustawy o kierujących pojazdami. Wprawdzie uchwalono ją 5 stycznia 2011 roku (Dz. U. nr 30, poz. 151 z późn. zm.) ale główne jej postanowienia weszły wżycie dopiero 19 stycznia 2013 roku. Jest to zatem sprawa dość aktualna, a poza tym, kto z nas nie jest kierującym ? A jak już ktoś jest to raczej dość wysoko ceni sobie posiadanie prawa jazdy. Ponieważ przybywa powodów i okoliczności w których można utracić prawo jazdy, proponuję w telegraficznym skrócie przypomnieć najistotniejsze postanowienia związane z ustawą o kierujących. Tak przy okazji w ustawie tej ujęto szereg postanowień które do niedawna uregulowane były w ustawie prawo o ruchu drogowym i ustawie o transporcie drogowym. W tych ustawach także wiele się zmieniło / zdezaktualizowalo, po prostu wiele z zapisów tam ujętych do których od lat przyzwyczailiśmy się, zostało wykreślone.

               Przejdźmy do konkretów, co określa ustawa o kierujących pojazdami:

1) osoby uprawnione do kierowania pojazdami na drogach publicznych oraz na

drogach położonych w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu;

2) wymagania w stosunku do tych osób;

3) zasady uzyskiwania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami oraz zatrzymywania

dokumentów stwierdzających posiadanie uprawnienia do kierowania

pojazdami;

4) zasady prowadzenia działalności w zakresie uzyskiwania uprawnień i badań

psychologicznych, związanych z kierowaniem pojazdami;

5) zasady wykonywania badań lekarskich i psychologicznych kierowców, instruktorów

i egzaminatorów oraz kandydatów na kierowców, instruktorów i

egzaminatorów;

6) zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia

ośrodka doskonalenia techniki jazdy.

Ponieważ zakres uregulowań jest dość szeroki, pozwolę sobie na początek wyliczyć te kwestie, które należą do zasadniczych.

Wiek i kwalifikacje osoby –art. 3 ustawy o kierujących pojazdami:

Kierującym pojazdem może być osoba, która osiągnęła wymagany wiek i jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym oraz spełnia jeden z następujących warunków:

• posiada umiejętność kierowania pojazdem w sposób niezagrażający bezpieczeństwu, nieutrudniający ruchu drogowego i nienarażający kogokolwiek na szkodę oraz odpowiedni dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdem;
• odbywa w ramach szkolenia naukę jazdy;
• zdaje egzamin państwowy.

Kierującym pojazdem może być również osoba, która odbywa szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej lub kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej, o których mowa w przepisach rozdziału 7a ustawy
o transporcie drogowym i jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym –mowa tu
o kierujących wykonujących przewozy osób lub rzeczy.

Kategorie praw jazdy określone zostały w art. 6  ustawy o kierujących pojazdami –powstały nowe kategorie praw jazdy .

Minimalny wiek do kierowania pojazdami określony został  w art. 8 i 9 ustawy o kierujących pojazdami –zróżnicowany dla poszczególnych kategorii.

Rodzaje dokumentów stwierdzających posiadanie uprawnienia do kierowania m. innymi pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy określone zostały w art. 4  ustawy o kierujących pojazdami i są to:

 wydane w kraju:

• prawo jazdy,
• pozwolenie wojskowe,
• międzynarodowe prawo jazdy;

  wydane za granicą:

• międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym,
• krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym,
• krajowe prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
• zagraniczny dokument wojskowy, określony w umowach międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

 Uwaga, kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Przepis ten nie dotyczy międzynarodowego prawa jazdy oraz krajowego prawa jazdy  wydanego między innymi dyplomatom itp.

Zakres terytorialny obowiązywania uprawnień  określony został w art. 5 ustawy o kierujących.

Prawo jazdy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a, stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania między innymi pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów:

• na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• w ruchu międzynarodowym na terytorium:

• państw-stron Konwencji, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. b - z wyjątkiem kierowania motorowerem lub ciągnikiem rolniczym,
• państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy
  o Europejskim Obszarze Gospodarczym - z wyjątkiem kierowania ciągnikiem rolniczym.

Wymagania dodatkowe określone zostały w art. 11 ustawy o kierujących.

• Prawo jazdy jest wydawane osobie, która między innymi uzyskała orzeczenie:

• lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem,
• psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem - nie dotyczy prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T;
• odbyła szkolenie wymagane do uzyskania prawa jazdy danej kategorii;

Okres ważności prawa jazdy został określony w art. 13 ustawy o kierujących.

• Prawo jazdy kategorii  C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D lub D+E wydaje się na okres 5 lat, nie dłużej jednak niż na okres wynikający z orzeczenia lekarskiego i orzeczenia psychologicznego, o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2, z zastrzeżeniem art. 15.
• Orzeczenie lekarskie, o którym mowa powyżej, w uzasadnionych przypadkach dotyczących stanu zdrowia, może być wydawane na okres krótszy niż 5 lat.
• Okres ważności prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D oraz D+E jest przedłużany przez starostę po przedłożeniu:

• orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem
  i orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem wydanych na podstawie badań, o których mowa w art. 75 ust. 1 pkt 2 oraz art. 82 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących, albo
• orzeczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy i orzeczenia psychologicznego stwierdzającego brak przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy, o których mowa
  w rozdziale 7a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Określone został y terminy, w których każdy z kierujących posiadający prawo jazdy zobowiązany jest do jego wymiany. Kierujący  pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 mają na to jeszcze trochę czasu.

Sylwester Ropielewski